Met iWmo en iJw 3.0, het zorgprestatiemodel en het Horizontaal Toezicht, zijn er genoeg uitdagingen voor het nieuwe jaar. Toch is het ook goed om terug te kijken. Niet alleen op 2020, maar ook op het jaar daarvoor. Zorgaanbieders kregen vanwege het coronavirus de ruimte om hun jaarrekeningen later in te dienen. Hierdoor zijn trends en grote lijnen in de verschillende sectoren over 2019 dit jaar later bekend.
We schreven hier veel over problemen en oplossingen in de jeugdzorg, dus waren extra benieuwd wat de cijfers over 2019 daarover zeggen. Uit analyse bleek al snel dat onze zorgen terecht waren en nog wel even terecht blijven.
Cijfers jeugdzorg 2019
Inkoopcoöperatie Intrakoop valt in haar overzicht meteen met de deur in huis. Uit hun analyse blijkt “dat de sector financieel gezien in een deplorabele toestand verkeert.” Een paar cijfers:
Uit 262 gecontroleerde organisaties blijkt een groei van 5% in het aantal cliënten. Hoewel er een omzetstijging van 7% is, dalen de resultaten, solvabiliteit en liquiditeit:
- De resultaatratio zakt van 1,0% naar 0,5%
- Solvabiliteit, gezien als omzetratio, daalt van 20,6% naar 19,3%
- Liquiditeitsratio daalt van 1,9% naar 1,7%
Kort gezegd laten deze cijfers zien dat het voor zorginstellingen nog moeilijker wordt om om te gaan met financiële uitdagingen en tegenslagen. En let wel: dit zijn de resultaten waarmee we het coronajaar 2020 in zijn gegaan. Zowel het eigen vermogen (solvabiliteit) als het beschikbare budget (liquiditeit) namen af en het jaarresultaat gedeeld door de totale opbrengsten (resultaatratio) is gehalveerd, terwijl dit al zorgwekkend laag lag. Al deze dalingen zorgen voor een lagere financiële weerstand en in sommige gevallen al voor penibele situaties. Van de 262 onderzochte instellingen rapporteert verder 30% een verlies over 2019: van 65 naar 80 verlieslijdende organisaties.
Dit laatste komt voort uit een combinatie van dalende omzet en stijgende personeelskosten. Er zijn zware administratieve lasten en korte contracten, terwijl het arbeidsmarktprobleem in de zorgsector de kosten opdrijft. Er is een stijging in het aantal FTE’s, er was een eenmalige gift van 800 euro en de kosten van personeel dat niet in loondienst is, steeg vanwege de grote vraag met 6,3%
Grote jeugdzorgaanbieders in problemen
Belangrijkste risicogroep is die van grotere jeugdzorgaanbieders. Het zijn doorgaans oudere instellingen met veel personeel en cliënten, voor wie de situatie steeds verder verslechtert. Dit kan grote gevolgen hebben voor de jeugdzorg in zijn geheel, omdat deze instellingen een aparte rol vervullen. Ze bieden vaak ‘zwaardere’, gespecialiseerde zorg, hebben veel opleidingsplekken en experimenteren met nieuwe behandelingen.
Terwijl instellingen met voornamelijk ambulante zorg iets makkelijker met de tarievendruk om kunnen gaan, belanden steeds meer grote instellingen in zwaar weer. Hoe meer van dit soort instellingen het hoofd moeten buigen, hoe minder gespecialiseerde zorg, geschoolde professionals en nieuwe behandelmethoden er beschikbaar worden.
Het tij keren
Deze cijfers en trends bevestigen helaas de zorgen en problemen die we hier het afgelopen jaar bespraken. We hielpen begin dit jaar nog een jeugdzorginstelling die ophield te bestaan met de overdracht naar andere aanbieders. Maar hoe kunnen we dit tij keren?
Natuurlijk is er de extra financiële impuls die daarbij kan helpen. Maar, zoals we eerder schreven is het voor grotere instellingen ook goed om kritisch te kijken naar bedrijfsvoering. Om zo nauwkeurig mogelijk tijd te schrijven en te blijven zoeken naar andere manieren om de administratieve lasten te verlichten. Als de jaarrekeningen iets zeggen, dan is het wel dat verkeerde keuzes op dat gebied kunnen leiden tot slechtere of zelfs niet meer aan te bieden zorg.
Wij blijven ons daarom de komende jaren inzetten om hogere rendementen te behalen. Om te ondersteunen bij zaken van organisatiestructuur tot het zorgvuldig uitvoeren van administratie en er zo voor te zorgen dat dit tij uiteindelijk toch keert.
The Beagle Armada: Oog voor verandering, hart voor de zorg