Voorbij de chaos van nu: een duurzame toekomst voor de Jeugdzorg?

Zorginstellingen die failliet gaan of hun jeugdzorgtaken afstoten, stakende zorgprofessionals, te beperkte overheidssteun en veel verloop op de werkvloer; de onrust in de Jeugdzorg houdt al lange tijd aan en de continuïteit van de Jeugdzorg staat onder druk. Van Juzt tot Lijn 5, Elker-Het Poortje tot Triversum; organisaties in heel Nederland en in alle takken van de Jeugdzorg ervaren de onrust.

Dat deze situatie problematisch is voor zorgprofessionals en jongeren, staat buiten kijf. Maar kunnen de onrust en onvrede van nu niet ook de voedingsbodem zijn voor een betere Jeugdzorg in de toekomst? Roerige tijden zijn nooit fijn, maar roerige tijden zijn niet voor altijd. Wat als we de dagelijkse problematiek even laten, en vooruitblikken op de Jeugdzorg zoals die kan worden? Een drietal scenario’s.

Scenario 1: zorginstellingen worden volwassen

Zoals we in een eerdere blogreeks over dit onderwerp aangaven, zijn er al langer organisatorische uitdagingen voor de instellingen. Ze hebben moeite met het voeren van een specialisatie op aanbod en doelgroep, zorgverkoop, goede planning en budgettering, volledige organisatie van de benodigde zorgverlening, en juiste en tijdige facturatie van zorg. Maar wat als hier stappen in worden gemaakt?

Bijvoorbeeld door management met een andere achtergrond aan te nemen. Of door te zorgen dat personeel, aanbestedingen en facturatie veel beter aansluiten op de zorgwens, en de financiële huishouding zo gezonder wordt.

De geplande fusie van Spirit en Bascule laat zien dat sommige instellingen, al dan niet uit noodzaak, openstaan voor samenwerking en verandering. Als zij de eigen organisatie én het werk met de gemeente goed op de rails krijgen, kunnen ze een mooi voorbeeld zijn van hoe de Jeugdzorg ook kan werken.

Scenario 2: jeugdzorg nieuwe stijl

Een crisis kan leiden tot een doorstart van oude ideeën, maar ook het begin zijn van een nieuwe tijd. Een tijd waarin de Jeugdzorg laat zien dat goed georganiseerde, kwalitatieve zorg wel degelijk mogelijk is, als je het op een nieuwe manier benadert.

De overheid kan nadenken over andere financieringsvormen, of het verleggen van systeemverantwoordelijkheid. Daarnaast is het mogelijk dat zorginstellingen, of eigenlijk alle partijen met hart voor de zorg, onze huidige patronen doorbreken met een heel nieuw concept van zorg.

Nieuwe technologieën, baanbrekende visies; wat de heilige graal is, weten wij ook nog niet. Maar in deze tijd van slimme start-ups, crowdfundings en creatieve, jonge ondernemers, kunnen we op zijn minst hopen dat iemand hem vindt. Het is, hoe dan ook, goed mogelijk dat juist een breuk met de huidige mentaliteit leidt tot een oplossing voor het probleem dat daar deels uit voortkomt.

Alle lijnen staan open om uiteindelijk een groep bij elkaar te brengen die binnenkort samenkomt om over dit onderwerp verder te praten. Want scenario’s zijn pas de eerste stap.

Scenario 3: het doemscenario

Hoe graag we ook willen denken in oplossingen, we moeten op zijn minst oog blijven houden voor een bitterder realiteit. Jeugdzorginstellingen storten in en het lukt niemand om op tijd een oplossing te vinden.

Zorgprofessionals zien de kern van hun werk nog verder weggedrukt worden door randzaken, druk en onrust. Zorgbehoevende jongeren zien hun dagelijkse structuur wegvallen. Dagbesteding verdwijnt en huizen waar ze begeleid konden wonen, sluiten hun deuren. Dat alles misschien wel, omdat ze net tien kilometer te ver van de grens van een gemeente mét zorgcapaciteit wonen. Jonge mensen die al afhankelijk zijn van zorg, wiens levens een nog grotere aaneenschakeling worden van onzekerheid, onduidelijkheid, bureaucratie en teleurstellingen. Wellicht zijn er tegen die tijd inmiddels wel schimmige tussenpartijen die adverteren met plaatsingsgaranties tegen een flinke premie.

Kies je toekomst

Het spreekt voor zich dat we er alles aan moeten doen om het laatste scenario te voorkomen. Of en hoe de andere twee werkelijkheid worden, moeten we nog zien. Als we het wiel zelf al hadden uitgevonden, zouden we nu wel rijden. Het belangrijkste is op dit moment om niet te verzanden in blinde paniek. Een duurzame oplossing vind je echter niet door te blijven kijken naar de dagelijkse problemen, maar door vooruit te blikken.

Chaos is niet voor altijd, mits je constructief blijft denken. Laten we elkaar daarin uitdagen en zo gezamenlijk toewerken naar de Jeugdzorg van de toekomst. Bij TBA willen we hiermee aan de slag en gaan we graag in gesprek. Heeft u ideeën over deze, of misschien wel heel andere scenario’s, dan horen we dit graag. U kunt ons altijd mailen, maar zich ook hieronder aanmelden. Alle lijnen staan open om uiteindelijk een groep bij elkaar te brengen die binnenkort samenkomt om over dit onderwerp verder te praten. Want hoe belangrijk ook, scenario’s schetsen is pas de eerste stap.